زنان امروز افغانستان متفاوت اند
شماری از فعالان مدنی به این باور اند که زنان افغانستان در بیست سال گذشته پیشرفت زیادی داشته اند و در صورت مشارکت طالبان در قدرت، هیچ محدودیتی برای آنان پذیرفتنی نیست. کیکاووس شجاع تکساری، منشی جامعه‌ی مدنی ولایت بدخشان، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (شبکه) می‌گوید که طالبان باید بپذیرند که زنان امروز افغانستان با گذشته متفاوت اند. «در بیست سال گذشته دروازه‌های نهادهای تحصیلی بر روی زنان باز بوده و روی این گروه از شهروندان ظرفیت‌سازی شده است. زنان افغانستان در این مدت موفقیت‌های زیادی کسب کرده اند و حالا نمی‌خواهند خود شان را در چهاردیواری خانه‌های شان محصور کنند. صدای زنان باید شنیده شود و حضور آنان در مذاکرات صلح، باید معنادار باشد.» شبکه: ارزیابی شما از آن‌چه تا اکنون در گفت‌وگوهای صلح گذشته است، چه است؟ تکساری: با این که زمان نسبتا طولانی از آغاز گفت‌وگوهای صلح می‌گذرد، هنوز هم آجندایی برای پیشبرد مذاکرات وجود ندارد و این برای مردم افغانستان نگران‌کننده است. تمام شهروندان کشور تشنه‌ی صلح اند و امیدوارند که نتایج مذاکرات موثر باشد و این گفت‌وگوها منجر به برقراری صلح در کشور شود. مردم همیشه دادخواهی کرده و از جنگ و ناامنی در کشور ابراز بیزاری کرده اند. امیدوارم که مذاکرات در دوحه، منجر به توافق شود و ما به صلح دست بیابیم. شبکه: به نظر شما گفت‌وگو با گروهی که پیشینه‌ی خوبی، به ویژه در رابطه با زنان ندارد، به جایی خواهد رسید؟ تکساری: این به طرف‌های گفت‌وگوکننده بستگی دارد. در همین حال طالبان باید به این باور برسند که انکشاف و توسعه در کشور نیازمند حضور زنان است. زنان افغانستان، به ویژه آنانی که در عرصه‌های مختلف فعالیت داشته اند، نگران جایگاه شان در حکومت پس از صلح استند و به هیچ عنوان بازگشت به دو دهه پیش را نمی‌پذیرند. به باور من زنان باید در جریان گفت‌وگوهای صلح نقش فعال و معناداری داشته باشند تا بتوانند از جایگاه و حقوق شان دفاع کنند. شبکه: آیا هیئت گفت‌وگوکننده‌ی دولت، به ویژه اعضای زن آن، توانایی نمایندگی از زنان افغانستان را دارند؟ تکساری: مشارکت زنان در این روند باید بر اساس رای‌گیری می‌بود تا اعضای تیم مذاکره‌کننده پیش از هر چیز اعتماد مردم را با خود می‌داشتند و شهروندان کشور، به‌ویژه زنان مطمین می‌بودند که این افراد توانایی نمایندگی معنادار از زنان را در گفت‌وگوهای صلح دارند. نمایندگی خوب و معنادار از زنان به جسارت و جرات اعضای زن تیم برمی‌گردد. زنان در دوران طالبان از هیچ‌گونه مشارکتی بهره‌مند نبودند و باید دید در حکومت پس از توافق صلح، به چه جایگاهی در اجتماع دست می‌یابند. یکی از عوامل نگرانی زنان موضوع ادغام طالبان در قدرت است و رفع این نگرانی به نتیجه‌ی گفت‌وگوها بستگی دارد. شبکه: اگر قرار باشد طالبان به خاطر توافق صلح محدودیت‌هایی، هرچند موقتی را در مورد حقوق زنان مطرح کنند به نظر شما قابل قبول است؟ تکساری: زنان همیشه در اعتراض‌های شان اظهار داشته اند که باید مثل مردان حضور معنادار در جامعه داشته باشند و در هیچ شرایطی آسیپ‌پذیر نباشند. این خواست زنان است و آنان به هیچ صورت بازگشت به گذشته را نمی‌پذیرند. در حین حال، زنان افغانستان می‌توانند از نشانی نهادهای حامی حقوق زنان و دیگر نهادهایی که برای زنان کار می‌کنند دادخواهی بکنند. شبکه: چه تضمینی وجود دارد که در صورت امضای توافق‌نامه‌ی صلح، طالبان به تعهدات شان پابند بمانند؟ تکساری: در صورت توافق، کشورهای ناظر و سازمان ملل باید بر اوضاع نظارت کنند و همه برای تطبیق و عملی‌شدن این توافق تعهد بسپارند. در صورتی که نقضی صورت بگیرد، کشورهای ناظر و آنانی که میانجی‌گری کردند مسوول اند و باید برای عملی‌شدن تعهدات پا پیش بگذارند. شبکه: با توجه به اعلام نتیجه‌ی انتخابات امریکا، چه پیش‌بینی از نتیجه‌ی گفت‌وگوهای صلح دارید؟ تکساری: هنوز معلوم نیست که آقای بایدن هم پالیسی مشابه به پالیسی آقای ترامپ در قبال گفت‌وگوهای صلح افغانستان دارد یا نه. نظر او در مورد این که آیا مذاکرات باید ادامه داشته باشد یا نه، هنوز معلوم نیست. در کل هنوز موقف آقای بایدن در قبال جنگ و صلح در افغانستان مشخص نشده است؛ اما امیدوارم گفت‌وگوهای صلح به هر نحوی شده به نتیجه برسد تا صلح در کشور تامین شود. آقای شجاع تکساری می‌گوید، خواست مردم این است که آتش‌بس در کشور برقرار شود تا در موجودیت آن، گفت‌وگوها به نتیجه‌ی مطلوبی برسد. او می‌افزاید به‌نتیجه‌رسیدن مذاکرات صلح بستگی به دو طرف مذاکره‌کننده دارد. اگر هدف و نیت هردو طرف تامین صلح و امنیت باشد گفت‌وگوها به نتیجه خواهد رسید؛ اما اگر هدف آنان تحمیل خواست‌های شان بر یک‌دیگر باشد، مذاکرات نتیجه‌ی مطلوبی نخواهد داشت. گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه مدنی و حقوق بشر، با کیکاووس شجاع تکساری، منشی جامعه‌ی مدنی ولایت بدخشان