به ایستاده گی دولت برای خطوط سرخ، باور ندارم
برخی آگاهان با انتقاد از پایین بودن کیفیت مذاکرات بین دولت و گروه طالبان، می‌گویند که موقف دولت در رابطه با دفاع از آن‌چه به عنوان خط سرخ پذیرفته شده، ناپایدار است.
سید‌حسین اشراق حسینی، رییس موسسه‌ی مطالعات و تحقیقات نبراس، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (از این به بعد «شبکه») می‌گوید که زیاد به موقف دولت در رابطه با دفاع از خطوط سرخ خوش‌بین نیست: «خطوط سرخی که دولت تعیین می‌کند، در نوسان است و هر روز سبز می‌شود؛ به همین دلیل چندان به این موضوع باور ندارم که دولت واقعاً برای یک خط سرخ خواهد ایستاد.»
شبکه: بیش‌تر در مورد ارزیابی‌تان از گفت‌وگوهای صلح بگویید.
اشراق حسینی: نفس گفت‌وگو خوب است و مورد استقبال جامعه‌ی ملی و بین‌المللی قرار گرفته است، اما متاسفانه روند گفت‌وگو از لحاظ تخنیکی و گرایش‌های سیاسی هنوز هم مشکلاتی دارد و نگرانی‌هایی را به وجود آورده است، به ویژه این‌که تحریک طالبان در مورد برخی از پیش‌فرض‌هایی که در گذشته داشته است، به نحوی پافشاری می‌کند.
شبکه: منظورتان چه پیش‌فرض‌هایی است؟
اشراق حسینی: پیش‌فرض‌هایی در رابطه با بحث مردم‌سالاری و انتخابات. هم‌چنان این گروه برای زنان جایگاه چندانی قایل نیست و به ارزش‌های حقوق بشری بی‌اعتنا است. این‌ها همه نشان می‌دهد که طالبان هنوز هم با همان کلیشه‌ی تفکر امارت پیش می‌روند، فقط با کمی تغییر که آن هم روی‌دست‌گرفتن برخی معاملات با ایالات متحده‌ی امریکا است.
شبکه: با این وجود آیا گفت‌وگو با این گروه به جایی خواهد رسید؟
اشراق حسینی: من فکر می‌کنم این مذاکره پیش از این‌که یک هم‌آهنگی برای پایدار کردن ثبات و دسترسی به توسعه و حکومت خوب و در مجموع احیای اعتماد ملی باشد، یک پروژه است که با برخی حلقه‌های داخلی و میان‌حلقه‌های خارجی تنظیم شده است. اگر چیزی غیر از این است، چگونه کشورهایی که مدعی درجه اول حقوق بشر، حقوق زنان و پرچم‌داری دموکراسی و مردم‌سالاری‌ا‌ند، حاضر می‌شوند با فشار بر حکومت افغانستان ۵۰۰۰ تروریستی که در کشتارها و انفجارها دست دارند را پیشاپیش آزاد کنند؟ این نشان می‌دهد که متاسفانه در برابر ارزش‌هایی که در گفت‌وگوها مطرح و برجسته می‌شود، بی‌اعتنایی صورت گرفته و این یک نگرانی جدی است.
شبکه: به نظر شما موضوعات مهم مربوط به زنان که باید در مذاکرات بر آن‌ها تاکید شود، چیست؟
اشراق حسینی: این‌که زنان با مردان برابر باشند، در تصمیم‌گیری‌ها مشارکت داشته باشند و جنس دوم تلقی نشوند؛ اما به نظر من نگاه طالبان نسبت به زنان یک نگاه کاملاً قرون وسطایی است. برداشت و تعبیری که آنان از اسلام دارند، به هیچ‌وجه با این موضوعات سازگاری ندارد، در حالی که اسلام خردورز که ارزش‌های انسانی را در اولویت خود قرار می‌دهد، این‌گونه نیست.
شبکه: به نظر شما مشارکت طالبان در حکومت، چه تاثیری بر کارکرد فعالان مدنی و حقوق زن خواهد گذاشت؟
اشراق حسینی: در صورت مشارکت طالبان و اگر این گروه نقش پر‌رنگ در حکومت داشته باشد، بدون شک با قرائت قرون وسطایی خود پیش خواهد رفت و محدودیت‌های بسیار جدی به وجود خواهد آمد. به نظر من فعالان جامعه‌ی مدنی و حقوق زن باید از همین حالا ظرفیت‌های خود را انسجام بدهند، از راه‌های گوناگون دادخواهی کنند و تاثیرگذاری خود را نشان بدهند، در غیر این صورت همان‌طور که تروریست‌های مشهور، به آسانی از بند رها شدند، حقوق زنان و فعالان مدنی هم به آسانی نادیده گرفته خواهد شد.
شبکه: چطور می‌توان از گفت‌وگوهای صلح به عنوان یک فرصت برای زنان افغانستان استفاده کرد؟
اشراق حسینی: این به حکومت افغانستان و تلاش‌های خود زنان برمی‌گردد. استفاده از این فرصت نیازمند یک فعالیت گسترده و هم‌آهنگی درست در میان زنان است. علاوه بر آن، کشورهایی که مدعی ارزش‌های دموکراتیک و پابند به ارزش‌های مربوط به زنان هستند، نباید بگذارند که بر سر حقوق زنان معامله‌ای صورت بگیرد.
به باور آقای اشراق حسینی، اگر پس از توافقات صلح در کشور، ارزش‌های مدرن کنار گذاشته و نادیده گرفته شود، احتمال تکرار یک دوره‌ی تاریک و تحمیل شدن تعبیرهای نادرست از دین بر مردم وجود خواهد داشت و یک فضای ناهنجار ایجاد خواهد شد.
گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر با سید‌حسین اشراق حسینی، رییس موسسه‌ی مطالعات و تحقیقات نبراس