در گفت وگوهای صلح، زنان نباید قربانی شوند
بحث نادیده گرفته‌شدن حقوق و دست‌آوردهای زنان در گفت‌وگوهای صلح، از جمله نگرانی‌های بزرگ آنان است. برخی از فعالان حقوق زن در بغلان، از چندی به این سو، با شعار «ما به عقب برنمی‌گردیم» این نگرانی را ابراز کرده‌اند. روینا رییسی، فعال مدنی در بلخ، در گفت‌وگویی با شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر (ازاین به بعد «شبکه») می‌گوید، در موضوعات مربوط به صلح، نباید دست‌آوردهایی که زنان با زحمت‌های بسیار به دست آورده‌اند، نادیده گرفته و قربانی شود. شبکه: به نظر شما، چه موضوعاتی مربوط به زنان، باید در گفت‌وگوهای صلح مورد بحث قرار بگیرد؟ رییسی: از نکات مهم در مورد زنان، این است که حق تحصیل و کار نباید از آنان گرفته شود. این حقوق در اسلام و قانون اساسی کشور برای زنان در نظر گرفته شده است؛ پس دروازه‌ی مکتب‌ها، نباید به روی دختران بسته شود و آنان، باید حق کار کردن داشته باشند. بانو رییسی با اشاره به ترکیب هیأت گفت‌وگو‌کننده، می‌گوید، در موضوع مهمی چون گفت‌وگوهای صلح، کسانی شامل می‌شوند که نمی‌توانند از تمام زنان دفاع کنند؛ در کل حضور زنان در سیاست بسیار کم و به شکل نمایشی است. «خواست ما این است که از این پس، زنان را به اساس شایستگی‌شان در یک موضوع سهم بدهند، استعداد و توانایی آنان را در نظر بگیرند و در موضوعات مهم، به آنان اجازه‌ی حرف‌زدن بدهند.» شبکه: با توجه به آنچه گفتید، فکر می‌کنید زنان در هیأت گفت‌وگو‌کننده، گزینه‌های درستی برای نمایندگی نیستند؟ رییسی: کسانی که از طریق گروه‌ها و احزاب، در آن‌جا سخن می‌گویند، طبیعی است که به سود همان گروه، حرف می‌زنند و نمی‌توانند از مردم عام، به‌ویژه زنانی که در این سال‌ها قربانی داده‌اند، نمایندگی کنند. تنها کسی می‌تواند از زنان نمایندگی کند، که به هیچ حزبی وابسته نباشد. به باور بانو رییسی، اگر تیم، با ترکیب کنونی در گفت‌وگوها حاضر شود، زنان چیزهای زیادی را از دست خواهند داد. شبکه: به نظرتان اگر توافق لازم میان دو تیم صورت نگیرد، چه خواهد شد؟ رییسی: امکان دارد، محدودیت‌هایی ایجاد شود، به ویژه برای کسانی مانند ما که در بخش قضا کار می‌کنند؛ زیرا طالبان، از این پیش هم، فعالیت زنان در این بخش را نقد کرده بودند. زنان خبرنگار و بانوانی که در سیاست فعالیت دارند نیز، با مشکلات و محدودیت‌هایی روبه رو خواهند شد. به صورت کلی، فکر نمی‌کنم، آزادی فکری و اختیاراتی که اکنون داریم، آن زمان نیز داشته باشیم. به گفته‌ی بانو رییسی، زنان در بغلان، در حال حاضر نیز، با مشکلات مختلفی از جمله مشکلات امنیتی روبه رو استند که در برخی موارد، آنان را از فعالیت باز می‌دارد. «گاهی به دلیل نا امنی، نمی‌توانیم برنامه‌های آگاهی‌دهی را خارج از شهر، حتا در نزدیک‌ترین نقطه‌ی شهر، تطبیق کنیم. تنها منطقه‌ی امن برای فعالیت‌های زنان، بخش محدودی از شهر پلخمری، مرکز بغلان است.» شبکه: زنان در بغلان، بیش‌تر در چه بخش‌هایی پیشرفت داشته‌اند؟ رییسی: زنان، در بخش تحصیلی، نسبت به گذشته رشد زیادی کرده‌اند. هم‌چنان در بخش اقتصادی، زنان با وجود کمبود زمینه‌ی فروش صنایع دستی، در نمایشگاه‌هایی که در بغلان برگزار می‌شود، کارهای دستی‌شان را به صورت انفرادی به فروش می‌رسانند. اگر زمینه‌ی رشد زنان در تمامی بخش‌ها، به ویژه در این دو بخش فراهم شود، نتیجه‌ی خوبی خواهد داشت. به باور این فعال مدنی، وضعیت زنان پس از مذاکرات صلح، بستگی به چگونگی توافق دولت با طالبان دارد؛ این که دو طرف چه تعداد از خواسته‌های یکدیگر را می‌پذیرند و از چه خواسته‌هایی، برای رسیدن به توافق می‌گذرند. گفت‌وگوی شبکه‌ی جامعه‌ی مدنی و حقوق بشر، با روینا رییسی، فعال مدنی در بغلان.